การปรับแต่ง OLAT เบื้องต้น

การปรับแต่ง OLAT ทำได้โดยแก้ไขที่ไฟล์ build.properties แล้วใช้คำสั่ง ant config-all
ขออธิบายโดยแยกเป็นแต่ละหมวดนะครับ

ข้อมูลทั่วไป
base.dir = path ที่ติดตั้ง OLAT
userdata.dir = path ที่ติดตั้ง OLAT
archive.dir = path ที่ติดตั้ง OLAT/deleted_archive

tomcat.home = path ที่ติดตั้ง tomcat
server.port = port ของ tomcat
server.contextpath = context path ที่ต้องการเรียกใช้ OLAT เช่น /myolat

defaultlang = en
defaultcharset = UTF-8

DATABASE
db.dbms = hibernate.mysql
db.host.name = localhost
db.host.port = 3306
db.name = ชื่อ database
db.user = olat
db.pass = password ของ dbuser
db.jdbc.url = jdbc:mysql://${db.host}/${db.name}?useOldUTF8Behavior=true&useUnicode=true&characterEncoding=UTF-8

LDAP
ldap.enable = true
ldap.ldapUrl = url ของ ldap server เช่น ldap://localhost:10389
ldap.ldapSystemDN = dn ของ admin เช่น uid=admin,ou=system
ldap.ldapSystemPW= password ของ admin

olatprovider.enable = true
default.auth.provider = LDAP

#mapping user attributes หลัก
ldap.attributename.useridentifyer=uid
ldap.attributename.email=mail
ldap.attributename.firstName=givenName
ldap.attributename.lastName=sn

การปรับแต่งข้อมูล mapping เพิ่มเติมจาก user attributes หลัก ทำได้ที่ WEB-INF\src\serviceconfig\org\olat\ldap\_spring\olatextconfig.xml เช่น การเพิ่มข้อมูล institutionalName โดยเพิ่ม entry key="'businessCategory'" value="'institutionalName'" ลงใน property ของ name="userAttributeMapper"

การติดตั้ง OLAT

ขอคุยเกี่ยวกับเรื่อง e-Learning บ้างนะครับ หลังจากเล่าเกี่ยวกับเรื่อง 3D-Game และ LDAP มาบ้างแล้ว
เริ่มจากการติดตั้งโปรแกรมเกี่ยวกับ LMS เลยดีกว่าครับ โดยโปรแกรมที่นำมาลองในวันนี้เรียกว่า OLAT (รายละเอียดเกี่ยวกับ e-Learning และ LMS ไว้เล่าใหัฟังต่อไปแล้วกัน) ทำได้โดยขั้นตอนดังนี้ครับ

เริ่มจากติดตั้งโปรแกรมดังต่อไปนี้ก่อน

• Java SDK 1.5.x หรือใหม่กว่านี้
• Tomcat 5.x หรือใหม่กว่านี้ (แนะนำ Tomcat 6.x)
• MySQL โดยติดตั้งแบบ Latin1 (ไม่ต้องใช้ UTF-8 เพราะโปรแกรมจะตั้งค่า MySQL driver ให้แปลงเป็น UTF-8 ทีหลัง เนื่องจากการใช้ MySQL แบบ UTF-8 support ทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับ performance hit)
• Ant 1.5 หรือใหม่กว่านี้

จากนั้นตั้งค่า environment variable ตามนี้

• JAVA_HOME= path ที่ติดตั้ง java
  
• CATALINA_HOME = path ที่ติดตั้ง tomcat
• ANT_HOME = path ที่ติดตั้ง ant

กำหนด path ดังนี้

• path ที่ติดตั้ง ant

กำหนด database

• สร้าง database ชื่อ olat
• กำหนดผู้ใช้ database เป็น user ชื่อ olat (password ตามต้องการ)

เมื่อทำการติดตั้งโปรแกรมที่ต้องครบแล้ว ก็มาถึงในส่่วนของ olat บ้าง
เริ่มจากการ download ตัวติดตั้งได้เลย

• download olat
• upzip ไฟล์ไว้ในโฟลเดอร์ที่ต้องการ

ปรับแต่งค่า OLAT

• ไปที่โฟลเดอร์ของ OLAT ที่ upzip ไว้แล้ว
  
• Copy build.properties.default เป็น build.properties
• set ข้อมูลใน build.properties ให้ตรงกับความต้องการได้เลย

build OLAT

• ant config-all
• ant build

setup tomcat

• ไปที่โฟลเดอร์ของ OLAT\conf
• Copy server.xml ไปไว้ที่ tomcat เช่น TOMCAT_HOME/conf/server.xml

import ข้อมูลเริ่มต้น

• ant dbsetup

เริ่มใช้งาน olat

• start tomcat
  
• ไปที่ http://localhost:8080/olat
• user: administrator
• password: olat

การติดต่อกับ ApacheDS ด้วย Eclipse

การติดต่อกับ Apache Directory Server หรือ ApacheDS นั้นทำได้หลายแบบครับ ไม่ว่าจะเขียนโปรแกรมติดต่อ หรือใช้ Tool และใช้ทำหลายหน้าที่ครับ โดยยกตัวอย่างการติดต่อสองแบบคือ

1. เริ่มและหยุดการทำงานของ Server
2. จัดการข้อมูลใน Server ไม่ว่าจะเป็นเพิ่ม ลบ หรือแก้ไข

โดยตัวอย่างที่จะแสดงให้ดูเป็นการใช้ Eclipse เพื่อทำหน้าที่ทั้งสองอย่าง เริ่มด้วยการติดตั้ง Add-on ของ ApacheDS ลงไปใน Elcipse ตามขั้นตอนดังนี้

1. เปิด Eclipse แล้วไปที่เมนู Help > Software Updates
2. กด add site แล้วพิมพ์ http://directory.apache.org/studio/update/1.x
3. เลือก Apache Directory Studio Apache DS และ Apache Directory Studio LDAP Browser แล้วกด Install
4. หลังจาก Install ลองดูที่ Perspective จะมีเมนู LDAP ให้ใช้

เมื่อติดตั้งเสร็จลองสั่งให้ ApacheDS ทำการ Start และ Stop ได้จาก Eclipse (ต้องติดตั้ง ApacheDS ก่อนนะครับ ตามตัวอย่างนี้) โดยไปที่แท็บ Servers แล้วกดปุ่ม Start
จากนั้นลองเรียกดูข้อมูลที่อยู่ใน ApacheDS โดยไปที่แท็บ Connections และ config ข้อมูลของ Server โดยเลือก properties ของ localhost (ApacheDS) และกำหนดข้อมูลตามนี้ครับ

1. Hostname = localhost
2. Port = 10389
3. Bind DN or user = uid=admin,ou=system
4. Bind password = secret

ต่อจากนั้นกดปุ่ม Open Connection เพื่อเชื่อมต่อกับ ApacheDS
สุดท้ายเราก็สามารถเรียกดูและแก้ไขข้อมูลใน ApacheDS ได้

การติดตั้ง Apache Directory Server

LDAP Server มีหลายยี้ห้อด้วยกันนะครับ ตามที่มีอยู่ใน wikipedia มีดังนี้ครับ

• Apache Directory Server
• Apple Open Directory
• CA Directory from CA, Inc. (formerly eTrust Directory)
• eB2Bcom View500
• 389 Directory Server (formerly Fedora/Red Hat Directory Server)
• IBM Tivoli Directory Server
• Mandriva Directory Server
• MXMS, from Atos Origin
• M-Vault, from Isode Limited
• Microsoft Active Directory
• Novell eDirectory
• OneLDAP An LDAP gateway to standard protocols like POP3 and IMAP.
• OpenDS
• OpenLDAP
• Openwave LDAP Directory Server
• Oracle Internet Directory
• Penrose - a Java-based Virtual Directory Server.
• Siemens DirX
• SIDVault
• Sun Java System Directory Server
• tinyldap

มีหลายตัวเลยครับ เลือกใช้กันได้เลย แต่จะขอยกตัวอย่าง Apache Directory Server (ApacheDS) เพื่อลองติดตั้งกันตามขั้นตอนง่ายๆ

1. download โปรแกรมได้ที่นี้เลยครับ apache ds 1.5
2. หลังจากติดตั้งโปรแกรมแล้วจะเห็น server ใน service ตามรูปด้านล่าง
3. เรียบร้อยแล้วลอง start ใช้ได้เลยครับ
   

เท่านี้เองครับ เราก็ได้ LDAP Server ไว้ใช้ในเครื่องเราแล้ว

เขียน Java ติดต่อกับ LDAP Server

การเรียกดูข้อมูลที่อยู่ใน LDAP Server ทำได้หลายวีิธีครับ ไม่ว่าจะเป็นด้วยโปรแกรมที่มีให้ใช้อยู่แล้ว หรือเขียนโปรแกรมติดต่อกับ Server เองก็ได้ แต่วันนี้ขอยกตัวอย่าง code ที่ใช้ติดต่อกับ LDAP server ด้วย Java ครับ

เริ่มด้วยดูข้อมูลตัวอย่างที่อยู่ใน Server จากโปรแกรมก่อนครับ


โปรแกรมแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ ด้านซ้ายที่แสดงโครงสร้างข้อมูล และด้านขวาที่แสดง attribute ของ node ที่กำลังเลือก โดยในรูปแสดง attribute ของ UN : cn=yod,ou=users,ou=system หรือ cn=yod

ตัวอย่าง code ที่เขียนจะเป็นการเชื่อมต่อกับ server และแสดง attribute เหล่านี้ครับ

เริ่มจากส่วน import ก่อนครับ

import java.util.Hashtable;
import javax.naming.*;
import javax.naming.directory.*;
import javax.naming.ldap.*;

จากนั้นตามด้วย method ครับ

public static void getName() throws NamingException{

Hashtable env = new Hashtable();

env.put(Context.INITIAL_CONTEXT_FACTORY, "com.sun.jndi.ldap.LdapCtxFactory");
env.put(Context.PROVIDER_URL, "ldap://localhost:10389/");
env.put(Context.SECURITY_AUTHENTICATION, "simple");
env.put(Context.SECURITY_PRINCIPAL, "uid=admin,ou=system");
env.put(Context.SECURITY_CREDENTIALS, "secret");

InitialDirContext initNamingContext = new InitialDirContext(env);
System.out.println(initNamingContext.getAttributes("cn=yod,ou=users,ou=system"));
}

และเมื่อสั่ง run แล้วจะได้แบบนี้ครับ

{mail=mail: yod1498@yahoo.com, userpassword=userpassword: [B@1ffb8dc, uid=uid: yod, givenname=givenName: nara, objectclass=objectClass: person, organizationalPerson, inetOrgPerson, top, sn=sn: deechuay, cn=cn: yod}

เป็นงัยครับ code สั้นๆ นิดเดียว ทีนี้มาดูต่อครับว่าเราทำอะไรลงไป

1. env.put(Context.PROVIDER_URL, "ldap://localhost:10389/"); เิริ่มจากการ connect ไปยัง LDAP server โดยกำหนด address และ port ของ server
2. env.put(Context.SECURITY_PRINCIPAL, "uid=admin,ou=system"); กำหนด user ที่ต้องการ connect และต้องมีสิทธิดูข้อมูล
3. env.put(Context.SECURITY_CREDENTIALS, "secret"); ตามด้วย password ของ user
4. System.out.println(initNamingContext.getAttributes("cn=yod,ou=users,ou=system")); สุดท้ายก็สั่งพิมพ์ attribute ของ node ที่เราต้องการ

ความรู้เบื้องต้น LDAP

วันนี้ขอเขียนถึง LDAP สักหน่อยครับ พอดีมี project ที่ต้องใช้พอดี

LDAP นั่นเป็นขื่อย่อมาจาก Lightweight Directory Access Protocol ที่แต่เดิมนั่นถูกออกแบบให้เป็น protocol สำหรับเข้าถึงข้อมูลที่อยู่ใน directory server แต่ต่อมาด้วยแนวคิดของ LDAP และเทคโนโลยีที่ใช้รวมกัน ชื่อของ LDAP จึงได้กลายมาเป็นคำที่ถูกใช้เรียกรวมไปถึง directory architecture ที่ประกอบไปด้วย directory service ถ้าเราจะยกคำยามของ LDAP มาก็จะได้ว่า

LDAP is standardized. The body of LDAP standards, including the network protocols, the directory structure, and the services provided by an LDAP server, are all available in the form of RFCs (Requests For Comments). Throughout this book, I will reference specific LDAP RFCs as authoritative sources of information about LDAP.

Directory คึืออะไร ?
คนส่วนใหญ่มักเปรียบเทียบ directory กับสมุดหน้าโทรศัพท์หรือสมุดหน้าเหลือง ที่เราไว้ใช้ค้นหาข้อมูลบุคคลหรือองค์กร เช่นหาเบอร์โทรศัพท์ของธนาคารกรุงเทพ หรือหาที่อยู่ของร้านขายอุปกรณ์ไฟฟ้า

ในหลักการเดียวกันนี้เองจึงเป็นที่มาของ directory server ที่ทำหน้าที่เก็บชุดข้อมูลของ entity (entity ก็คือบุคคลหรือองค์กร) และให้บริการสืบค้นข้อมูลที่จัดเก็บด้วย

directory server มีหน้าที่อยู่สองอย่างคือการเขียนและการอ่านข้อมูล โดยที่การเขียนนั่นจะเป็นการเพิ่ม แก้ไข และลบข้อมูล และการอ่านคือการสืบค้นข้อมูล แต่เนื่องด้วยหน้าที่หลักเป็นการให้บริการสืบค้นจึงมีกิจกรรมการอ่านมากกว่าเขียน (high-read, low-write) จากเหตุนี้เองเราจึงจะเห็นว่าโปรแกรมที่เกี่ยวกับ LDAP จะเน้นไปในทางค้นหาข้อมูล

directory server ที่อยู่ในรูปแบบของ LDAP จะถูกเรียกว่าเป็นแบบ general-purpose เนื่องจากว่าไม่เพียงแต่ใช้สำหรับเก็บของมูลแบบ single-purpose (เช่น addess book จะเก็บ เบอร์โทร ที่อยู่ อีเมล์) ได้เท่านั้น แต่ยังสามารถเก็บรูปแบบข้อมูลตามที่ต้องการได้ ยกตัวอย่างเช่นพนักงานและสินค้า ที่มีข้อมูลจัดเก็บแตกต่างกัน

โครงสร้างของ directory entry
ขอยกตัวอย่างสมุดโทรศัพท์ที่เอาไว้จัดเก็บรายละเอียดผู้ต้องการติดต่อ ต่อนะครับเพื่ออธิบายถึงเรื่องโครงสร้าง ตามตัวอย่างด้านล่าง

Info Media Innovation
174/597
ม.2 สวนใหญ่ เมือง
นนทบุรี 11000
029696375,025271498

สมุดโทรศัพท์ได้ถูกออกแบบมาเฉพาะ คือมีข้อมูลจำกัดตามกำหนด และมีการเรียงข้อมูลตามแบบเฉพาะ เมื่อผู้ใช้ต้องการหาชื่อใครก็ไล่ดูชื่อที่มักจะถูกเรียงไว้ตามตัวอักษร โดยมีข้อสังเกตดังนี้คือ

1. ข้อมูลถูกเรียงโดยชื่อบริษัท ดังนั้นการค้นหาด้วยเบอร์โทรศัพท์จึงทำได้ยาก
2. ข้อมูลไม่ได้มีคำอธิบายไว้ ดังนั้นผู้ใช้ต้องทำการตีความหมายข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบด้านล่างนี้

ชื่อ : Info Media Innovation
เลขที่ : 174/597 ม.2
ตำบล : สวนใหญ่
อำเภอ : เมือง
จังหวัด : นนทบุรี
รหัสไปรษณีย์ : 11000
โทร : 029696375
โทร : 025271498

จะเห็นได้ว่าเมื่อมีการแสดงรูปแบบข้อมูลแล้ว จะช่วยทำให้เข้าใจข้อมูลได้มากขึ้น ซึ่งนี้เองก็เป็นวิธีในการกรอกข้อมูล (entry) ของ LDAP

แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นอีกอย่างหนึ่งในการกรอกข้อมูลคือการกำหนดให้ข้อมูลต้องมีความแตกต่างกันอย่างน้อย 1 รายการ (ในลักษณะเดียวกันกับ primary key ของฐานข้อมูล) โดยที่ LDAP นั้นเรียกว่า distinguished name (DN)

DN
LDAP แยกความแตกต่างข้อมูลแต่ละรายการโดยกำหนดชื่อที่ต่างกันในแต่ละรายการที่เรียกว่า distinguished name หรือ DN โดยปกติแล้ว DN จะเป็นกลุ่มของข้อมูลที่อยู่ในรายการนั่นเอง โดยผู้ที่กำหนด DN เราเรียกว่า directory designer ตัวอย่าง DN ของสมุดโทรศัพท์ก็จะเป็นแบบนี้ครับ

dn: o=Info Media Innovation, t=สวนใหญ่, a=เมือง, p=นนทบุรี

แค่นี้เองก็จะสามารถระบุข้อมูลแต่ละรายการได้ชัดเจนแล้ว แต่ต้องแน่ใจด้วยว่าข้อมูล DN ในแต่ละรายการต้องไม่ซ้ำกัน

มีข้อแนะนำเกี่ยวกัน DN อีกคือ DN ไม่สนใจว่าจะเป็นตัวพิมพ์เล็กหรือใหญ่

ตัวอย่างการป้อนของมูล LDAP
LDAP entry หรือ record คือ directory unit ที่เก็บข้อมูลของแต่ละรายการใน directory ซึ่งประกอบด้วย DN และ attribute ยกตัวอย่างจากข้อมูลของเรา เมื่อเปลี่ยนให้อยู่ในรูปของ LDAP record จะได้แบบนี้

dn: o=Info Media Innovation, t=สวนใหญ่, a=เมือง, p=นนทบุรี
o : Info Media Innovation
postalAddress : 174/597
t : สวนใหญ่
a : เมือง
p : นนทบุรี
postalCode : 1100
telephoneNumber : 029696375
telephoneNumber : 025271498
objectclass: organization

บรรทัดแรกจะเป็น DN นอกนั้นลงมาเป็น atrribute ที่แบ่งออกเป็น 8 atrribute ดังนี้

1. Organiztion name (0)
2. Mailing address (postalAddress)
3. Tumbon (t)
4. Ampur (a)
5. Province (p)
6. ZIP code (postalCode)
7. Telephone number (telephoneNumber)
8. Object class (objectclass) ที่ไว้กำหนดชนิดของรายการนี้

ในแต่ละ attribute สามารถมีชื่อ (attribute name) ได้หลายชื่อ เ่ช่นเราอาจเรียก Organiztion name หรือ 0 ก็ได้ และสามารถมีได้หลายข้อมูล (attribute value) เช่น telephoneNumber มี 2 หมายเลข โดยที่ข้อกำหนดของ attribute ถูกกำหนดอยู่ใน attribute definitions ยกตัวอย่างเช่น

1. สามารถใช้ Organization name หรือ 0 แทนกันได้ และกำหนดค่าเริ่มต้นเป็น o
2. amphur เก็บข้อมูลแบบ String
3. ไม่สนใจตัวพิมพ์เล็กหรือใหญ่เมื่อทำการเปรียบเทียบ attribute value
4. การเปรียบเทียบสามารถทำได้ทั้งคำ หรือใช้ substring เช่น ส*
5. ชื่อจังหวัดต้องไม่ยาวเกิน 20 ตัว
6. ชื่อจังหวัดมีได้ชื่อเดียวในแต่ละรายการ
   

ข้อมูลทั้งหมดนี้จะูเก็บอยู่ในรูปแบบของ schema definition ที่ directory server ทำการอ่านก่อนเริ่มทำงาน

Object Class Attribute
จากตัวอย่างที่แล้วยังมี attribute ทำหน้าที่พิเศษอีกตัวที่เรายังไม่ได้พูดถึงคือ Objectclass ที่ใช้ในการกำหนดชนิดของรายการ หรือกำหนดว่ารายการต้องมี attribute ใดอยู่บ้างนั่นเอง โดยจากตัวอย่างจะเห็นว่า objectclass เป็น organization ดังนั้นจึงมี attribute ต่างๆตามที่กำหนดอยู่ใน objectclass definition

The Directory Information Tree
จากที่เล่ามาทั้งหมดแล้วนั้นคงจะพอเห็นความแตกต่างระหว่าง LDAP directory กับ สมุดโทรศัพท์กันบางแล้วนะครับ แต่ยังมีส่วนสำคัญที่ทำให้ LDAP นั้นแตกต่างออกไปอีกมาก

ในระบบของสมุดโทรศัพท์นั่นจะเก็บของมูลในแบบของรายการตัวอักษรที่ยาวต่อกันไปเพียงรายการเดียว แต่ในขณะที่ LDAP directory นั่นมีความซับซ้อนกว่านั้นมาก โดยอยู่ในรูปแบบของลำดับขั้น หรือ hierarchy ซึ่งส่วนที่อยู่ในชั้นบนสุดเรียกว่า base entry และส่วนต่อลงมาจะมีโครงสร้างแบบ tree ซึ่งในแต่ละ node ของแต่ละชั้นถูกเรียกว่า entry ที่ประกอบไปด้วย DN และ attribute นั่นเอง

กลุ่มของ entry ในรูปแบบของลำดับขั้นนี้เองที่เรียกกว่า directory information tree หรือเรียกสั้นๆว่า DIT เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้นลองดู organization chart ของบริษัทด้านล่างนี้ครับเริ่มจากชั้นบนสุดจะเป็นบริษัทคือ Info Media Innovation ที่ประกอบไปด้วย 3 แผนกในชั้นที่สอง และในแต่ละแผนกมีพนักงานอยู่ในชั้นที่สาม ตามลำดับ โดย LDAP จะสร้างความสัมพันธ์ในแต่ลำดับขั้นโดยชั้นบนสุดเรียกว่า root entry และถัดลงมาเรียกว่า subordinate entry ซึ่งสามารถมี subordinate entry ของตัวเองได้อีก ในแต่ละ record จะมี DN และ attribute เป็นของตัวเอง ดังแสดงในรูปด้านล่างในรูปแบบของ LDAP directory ดังนี้

การใชังาน LDAP Server
เราได้คุยกันถึงหลักการของ LDAP directory ที่นี้ลองมาดูกันบ้างดีกว่าว่าจะเอา LDAP directory ไปใช้ทำอะไร และ LDAP server มีฟังชั่นอะไรให้ใช้บ้าง

LDAP นั่นถูกสร้างมาเพื่อเป็น digital directory จึงสามารถนำไปใช้ได้หลายอย่างไม่ว่าจะเป็นสมุดโทรศัพท์เหมือนในตัวอย่างที่ยกมา หรือนำไปใช้เป็นฐานข้อมูล หรือเก็บโครงสร้างข้อมูลแบบที่ต้องการ โดยในทางเทคนิคแล้วอาจพูดได้ว่า LDAP ให้บริการการสืบค้นพร้อมการกรองข้อมูลที่ซับซ้อน แสดง entity พร้อมด้วย attribute ที่อยู่ในโครงสร้างที่ซับซ้อน และให้บริการดึงข้อมูลที่ต้องการ

การใช้งานที่พบบ่อยของ LDAP อาจจะเป็นระบบจัดการผู้ใช้แบบศูนย์กลาง โดยระบบจะจัดเก็บข้อมูลผู้ใช้ไม่ว่าจะเป็น username,password,ชื่อจริง และแผนก เมื่อผู้ใช้ต้องการเข้าใช้ระบบอื่นๆบนเครือข่ายเช่น web application, email server ระบบเหล่านั้นก็จะมาตรวจสอบ permission กับ LDAP การบริหารรายชื่อผู้ใ้ช้จึงได้สะดวกที่จุดเดียวคือ LDAP